Библиотека

Развојот на Библиотеката на ИЕА, главно, е резултат на општите процеси кои се случувале во Македонија, а се поврзани со развојот на етнологијата и антропологијата како академски дисциплини на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје. Со формирањето на Семинарот за етнологија при Филозофскиот факултет уште во 1925 година, започнува да се формира специјализирана збирка публикации од областа на етнографијата, етнологијата и антропогеографијата.

По формирањето на Семинарот за етнографија и етнологија во 1946 година, веќе во следните неколку години, проф. д-р Бранисав Русиќ се зафатил со основање и опремување на библиотеката на Семинарот. Како резултат на преземањето на вишокот книги од Народната библиотека во Скопје, како и со купување книги од сопствени средства, оваа библиотека имала околу 1300 библиографски единици. По укинувањето на Семинарот во 1953 година, односно по издвојувањето на Природно-математичкиот факултет од Филозофскиот факултет во 1958 година, фондот на библиотеката е преселен на Географскиот институт. Во периодот до формирањето на студиите по етнологија на Институтот за географија од 1988 година не е вложувано во набавка на стручна етнолошка литература.

Од започнувањето на работа на Заводот за етнологија при Институтот за географија, па сe до 2005 година е набавувана само најнеопходната домашна и странска литература од областа на етнологијата и антропологијата. По формирањето на Институтот за етнологија и антропологија во 2005 година, се води постапка за добивање на книгите со етнолошка и антрополошка содржина кои останаа на Институтот за географија при ПМФ, кои според библиотечната евиденција, припаѓале на студиите по етнологија.


База на библиотеката на ИЕА - со влез во базата на Библиотеката на ИЕА се овозможува пребарување на библиографските единици. Запишете ја сигнатурата на книгата или нејзиниот бар код за да може библиотекарот веднаш да ја пронајде.


Дигитална ризница на етнолошки и антрополошки ресурси (ДРЕАР) - со влез во дигиталната ризница на етнолошки и антрополошки ресурси на Библиотеката на ИЕА се овозможува слободен, не комерцијален пристап до стари изданија со етнолошка и антрополошка содржина. При користењето на материјалите освен нивно соодветно цитирање, корисниците треба да го наведат изворот: Дигитална ризница на етнолошки и антрополошки ресурси (ДРЕАР), Наслов на користеното издание заедно со податоците за дигитализацијата.


Евидентна книга на библиографски единици со кои располага библиотеката на ИЕА

Овде е внесен поголемиот дел од библиотечниот материјал во ИЕА. Со отворањето во Excel можно е да се направи пребарување на книгите на следниов начин. Се отвора документот, се оди со курсорот на било кој дел од документот и се кликнува. Потоа се отвора Edit, па Find. На местото за пребарување се впишува терминот според кој се сака да се направи пребарувањето (презиме на автор, наслов на книга или некој друг клучен збор. При пребарувањето може да се проба и со латинична и со кирилична поддршка за да се проверат сите можности). Откако ќе се пронајде саканата публикација, се запишува инвентарниот број со што полесно книгата може да се пронајде во Библиотеката.


Дипломски работи - Изработени и одбранети дипломски работи на Институтот за етнологија и антропологија во периодот од 2006 до 2023 година.


Магистерски работи - Изработени и одбранети магистерски трудови на Институтот за етнологија и антропологија во периодот од 2006 до 2023 година.


Докторски трудови - Изработени и одбранети докторски дисертации на Институтот за етнологија и антропологија во периодот од 2006 до 2023 година.


Библиотекар:

М-р Елизабета Павковиќ

E-mail: beti.pavkovic@pmf.ukim.mk


Кон НУБ „СВ. КЛИМЕНТ ОХРИДСКИ“ - Скопје


Збирка на проф. д-р Бранислав Русиќ

Покрај тоа што Библиотеката на Институтот за етнологија и антропологија е основана со книгите што ги набавувал проф. д-р Бранислав Русиќ (1912 - 1971) во средината на XX век, кои денес во најголем дел се наоѓаат во библиотеката на Институтот за географија на ПМФ при УКИМ, Збирката проф. д-р Бранислав Русиќ што денес се наоѓа на Институтот за етнологија и антропологија се однесува на ЛП музички плочи, седумдесет и осум на број. Всушност, станува збор за народна музика на различни етнички заедници од светот.

Листа на плочи од Збирката 


Збирка на Проф. д-р Галаба Паликрушева - Назим

Во 2017 година библиотеката на Институтот се збогати со голем дел од приватната збирка книги на проф. д-р Галаба Паликрушева (1928 - 2009), долгогодишен директор на Институтот за фолклор „Марко Цепенков“ во Скопје. Повеќето од над 600-те наслови се однесуваат на дела со историска, етнографска и етнолошка проблематика. Меѓу нив доминираат публикации поврзани со истражувањата на етничкиот идентитет, особено на идентитетот на припадниците на исламската религија во Македонија и на Балканот. Најголем дел од изданијата се на македноски јазик, но значителен дел од нив се и на турски и на руски јазик.  Освен тоа, збирката содржи и значајни истражувачки материјали во ракопис, како и документи.


Збирка на проф. д-р Џоел Мартин Халперн

Преку активноста на доц. д-р Љупчо С. Ристески, а во тесна соработка со проф. д-р Џоел Мартин Халперн, во текот на 2003 година се работеше на создавање на Збирката на проф. Халперн за Македонија, која денес се чува на Институтот за етнологија и антропологија на ПМФ при УКИМ, а проектот беше целосно реализиран со финансиска поддршка на Фондацијата Институт Отворено Општество Македонија. Основната цел беше да се соберат, да се класифицираат и да се архивираат сите материјали што денес се чуваат во Збирката на проф. Халперн во Архивот на Универзитетот во Амхерст, САД, а се однесуваат на Македонија. Во Збирката постојат повеќе стотици страници материјали кои се однесуваат на Македонија:

  • Теренски белешки од истражувачките престои во Македонија од 1954 година;
  • Ракописи од патувањето на проф. Халперн низ Македонија во 1978 година како резултат на учеството во програмата за збратимување на градовите Скопје и Темпе;
  • Една аудио-лента, снимена во селото Волче (во пределот Порече), местото каде што антропологот Јозеф Обрембски истражувал во 1931/`32 година;
  • Бази на податоци со исклучително значајни слајдови и фотографии, систематизирани во три различни бази, кои се однесуваат на Македонија.

Проф. д-р Џоел Мартин Халперн на библиотеката на Институтот за етнологија и антропологија подари околу 1200 стручни публикации (периодични и монографски) од областа на етнологијата и антропологијата кои се подредени во Збирката, така што ИЕА може да се пофали дека ја има една од најрелевантните и најбогатите збирки со антрополошка литература на Балканот.


Збирка на проф. д-р Ѓорѓи Здравев

Збирката од проф. д-р Ѓорѓи Здравев (1941 – 2007), редовен професор на Институтот за етнологија и антропологија на ПМФ при УКИМ, добиена во 2007 година, се состои од околу 200 публикации кои првенствено се однесуваат на етнографијата и етнологијата на Македонија и на Балканот. Од особено значење се изданијата за народната носија, накитот, украсувањето како и другите аспекти на народната култура кај Македонците и кај балканските народи. Збирката на проф. Здравев содржи и вредни материјали во ракопис, теренски белешки, скици и цртежи на народни носии кои се изработени од него.


Збирка на проф. д-р Крсте Богоески

Во 2009 година д-р Крсте Богоески, редовен професор на Институтот за етнологија и антропологија на ПМФ при УКИМ, на институтската библиотека подари околу 600 библиографски единици од неговата лична библиотека. Подарената збирка, главно, содржи монографски публикации и списанија од областа на историјата, музеологијата и етнологијата. Освен на македонски, значителен број од подарените публикации се и на хрватски и на француски јазик.


Збирка на проф. д-р Анета Светива

Збирката којашто во 2013 година ја подари д-р Анета Светиева, професор на Институтот за етнологија и антропологија на ПМФ  при УКИМ, содржи повеќе од 400 наслови од етнолошка и антрополошка литература. Особено се значајни мошне ретките и постари изданија од најпознатите истражувачи на народниот живот на Балканот од почетокот на XX век. Дел од збирката, исто така, се и голем број фотографии, белешки и разновидна документација создавана за време на нејзината истражувачка работа во областа на етнологијата и антропологијата во Македонија.


Збирка на проф. д-р Љупчо Ристески

Во повеќе наврати семејството Ристески (Инес и Љупчо), вработени во Институтот за етнологија и антропологија на ПМФ при УКИМ, започнувајќи од 2014 година донираше книги од сопствената библиотека, така што досегашната бројката на евидентирани наслови е околу 650. Се работи за стручна литература од областа на социјалната и култураната антропологија, етнографијата, етнологијата, лингвистиката и сродните науки. Голем дел од подарените монографски и периодични публикации се изданија на најпрестижните универзитетски и истражувачки центри во светот.


Збирка на проф. д-р Ванчо Тушевски

Институтот за етнологија и антропологија во 2010 година како подарок доби околу 170 публикации од библиотеката на д-р Ванчо Тушевски, редовен професор на Филолошкиот факултет на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје. Збирката, претежно, се состои од изданија од областа на  македонската и на светската историја, од областа на книжевноста, на јазикот и на фолклористиката.


Збирка на проф. д-р Вероника Странг
 
Проф. д-р Вероника Странг од Одделението за   антропологија при Универзитетот Дарам (Durham University) од Обединетото Кралство во 2017 година подари дел од сопствената библиотека од околу 110 наслови. Оваа збирка содржи вредни изданија на водечките издавачи од Велика Британија и САД. Се работи за етнолошки истражувачки студии, теориски осврти, како и антрополошко толкување на бројни современи случувања во светот.

Збирка на Тома Леов

Дел од оставнината на Тома Леов (1922 - 2004), дипломиран етнолог и долгогодишен директор на Ансамблот за народни игри и песни „Танец“ во Скопје, која беше подарена на Институтот за етнологија и антропологија на ПМФ при УКИМ во 2015 година, содржи над 100 илустрирани монографи од областа на историјата, уметноста, народната уметност и музиката. Исто така, застапени се и одреден број репродукции на уметнички дела, ЛП грамофонски плочи со народни песни и танци, како и етнографски материјали во ракопис.


Збирка на Марјан Ѓоргиев

Во 2018 година Марјан Ѓорѓиев, дипломиран етнолог од Виница, на Институтот му подари збирка од околу 160 наслови на монографски публикации од областа на етнологијата и фолклористиката. Најзастапени се делата со обредни, лирски, јуначки и револуционерни песни, народни приказни, гатанки, пословици и поговорки.

Збирка проф. д-р Коста Пеев
 
Најстариот славист и македонист, студент на Блаже Конески и експерт за дијалектите на Егејска Македонија лично ја донираше својата збирка на ИЕА во април 2019 година. Таа се состои од книги, фотографии, ракописи и аудио материјали, собирани во последните педесетина години, кои содржат скапоцени етнолошки и лингвистички информации. Збирката, меѓу другото, го содржи „Речникот на македонските говори во југоисточниот егејски дел“ (том 1-6), делото „Дојрански говор“, како и неколку томови од Општокарпатскиот дијалектолошки атлас. 
Со дозвола на авторот дигитализирани се изданијата Кукушки говор 1 и 2 (објавени 1987 односно 1988). Првиот том ги содржи поглавјата: Фонологија, Морфологија и Синтакса. Вториот том се состои од Речник, Фразеолошки речник, Текстови, како и фотографии и имиња на соговорниците. За бесплатна електронска верзија на истите обратете се со мејл до Библиотеката.

© 2024. Институт за етнологија и антропологија, ПМФ, УКИМ, Скопје.